احسان نجوا، آهنگساز، پرودیوسر و موزیسینی فعال در عرصه موسیقی ایران است که بیش از هر چیز در ژانرهای هیپ‌هاپ و الکترونیک شناخته می‌شود. او که با آثار نسل پیشین هنرمندان ایرانی رشد کرده، اکنون با نگاهی تحلیلی به وضعیت موسیقی امروز، به‌ویژه رپ فارسی، مسیر خود را با رویکردی انتقادی و متفاوت ادامه می‌دهد.
نجوا معتقد است که طی سال‌های اخیر، موسیقی رپ در ایران با موجی از ورود هنرمندان جدید—از رپرها و آهنگسازان تا هنرمندان تجسمی—روبه‌رو شده که این امر باعث تنوع صوتی بیشتر در این ژانر شده است. او همچنین از افزایش تعداد منتقدان موسیقی استقبال می‌کند، اما در عین حال هشدار می‌دهد که رپ فارسی همچنان درگیر تقلید سطحی از سبک‌ها و صداهای رپ آمریکایی است؛ پدیده‌ای که به گفته او اغلب بدون درونی‌سازی فرهنگی صورت می‌گیرد و به نوعی “کپی-پیست” بدل شده است. از نگاه او، رپ فارسی هنوز موفق نشده است امضای صوتی منحصربه‌فرد خود را خلق کند.
احسان نجوا به نمونه‌های موفقی همچون آثار اولیه‌ی هیچکس (مانند «انجام وظیفه») یا آلبوم «سکوت» از بهرام اشاره می‌کند؛ آثاری که به‌زعم او، ریشه‌دار در تجربه زیسته ایرانی و دارای صدایی خاص و بومی بودند.
نجوا ریشه این مشکل را در فرهنگ مصرف‌گرای جامعه ایران، نبود حمایت پایدار از هنرمندان، و سلطه بازار و منافع مالی در تولید آثار هنری می‌داند. از نظر او، این عوامل باعث شده‌اند بسیاری از آثار رپ از محتوای اجتماعی و دغدغه‌مند فاصله بگیرند و به سطحی‌گری دچار شوند. همچنین، او از رواج بی‌رویه واژگان غیرفارسی در ترانه‌ها انتقاد می‌کند و این پدیده را نتیجه تسلط بی‌مهار فرهنگ وارداتی و عدم توجه کافی به غنای زبان فارسی می‌داند.
در مسیر حرفه‌ای خود، احسان نجوا ارزش زیادی برای خلاقیت، هویت صوتی مستقل و دانش موسیقایی قائل است. برای او، همکاری هنری تنها بر اساس شهرت یا روابط دوستانه شکل نمی‌گیرد. شخصیت، طرز فکر و مسیر هنری هر هنرمند (“اینکه در زمین چه کسی بازی می‌کند”) برایش اهمیت دارد. به همین دلیل، او از همکاری با افرادی که ارزش‌های مشترک ندارند یا تغییر مسیر داده‌اند، پرهیز می‌کند—از جمله هیچکس (در نگاه امروز او) یا MJ. او همچنین استفاده صرف از Type Beat های تکراری را رد کرده و همواره در جست‌وجوی پرودیوسرهایی است که امضای صوتی شخصی خود را در آثارشان حفظ کرده‌اند.
در سال‌های اخیر، تمرکز نجوا بیش از پیش به سمت موسیقی الکترونیک شخصی او رفته است. او باور دارد که این حوزه در ایران چندان جدی گرفته نمی‌شود، اما ظرفیت بالایی برای تجربه‌گری و نوآوری دارد. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعلی او، تلفیق موسیقی و ریتم‌های محلی و فولکلور ایران با ساختارهای مدرن الکترونیک است—به‌ویژه ریتم‌های رقص سنتی. او این گنجینه‌ی فرهنگی را منبعی الهام‌بخش برای خلق آثاری با هویت ایرانی و قابلیت حضور در مارکت جهانی می‌داند. کتاب «میان سرودها و سکوت‌ها» اثر محمدرضا درویشی، یکی از منابع الهام مهم او در این مسیر بوده است.
نجوا همچنین تجربه‌هایی در همکاری با هنرمندان خارج از ایران دارد. اگرچه این همکاری‌ها با چالش‌هایی مانند مسائل مالی و پیچیدگی‌های انتشار آثار در لیبل‌های بین‌المللی همراه بوده‌اند، اما درک عمیق‌تری از سازوکار صنعت موسیقی جهانی برای او به همراه داشته‌اند. او اکنون نیز در حال پیشبرد پروژه‌هایی با هنرمندان داخل و خارج از کشور است.
احسان نجوا چشم‌انداز آینده خود را با برگزاری اجراهای زنده در تهران، سایر شهرهای ایران و در ادامه، تورهایی در اروپا ترسیم می‌کند. در کنار فعالیت‌های هنری، او به شدت منتقد تقدس‌سازی در موسیقی است و معتقد است که بت‌سازی از هنرمندان، مانعی جدی در مسیر نقد و پیشرفت هنری است. او همچنین از تأثیر منفی هواداری متعصبانه می‌گوید که فضای نقد سالم و همکاری خلاقانه را تخریب می‌کند.
در نهایت، احسان نجوا را می‌توان هنرمندی دانست که فراتر از تولید موسیقی، به تحلیل عمیق وضعیت هنر امروز ایران می‌پردازد؛ موسیقی‌دانی که تلاش دارد با حفظ ریشه‌ها، صدایی مستقل و جسورانه بسازد، صدایی که در عین ایرانی بودن، در گفت‌وگوی جهانی موسیقی نیز شنیده شود.
لینک ها و منابع
