مونا مطبوع ریاحی | کلارینت در دستان او چیز دیگری‌ست

مونا مطبوع ریاحی یکی از چهره‌های برجسته و نوآور در موسیقی معاصر ایران و جهان است؛ نوازنده‌ای که با ساز کلارینت، صدایی متفاوت و منحصربه‌فرد خلق کرده و مرزهای میان ژانرهای مختلف را درنوردیده است. کارنامه او طیفی از jazz و electronic music تا experimental music را در بر می‌گیرد؛ تجربه‌هایی عمیق، شخصی و در عین حال جهانی.

جستجو در صدا، نه در فرم

در نگاه مونا مطبوع ریاحی، کلارینت نه یک ساز کلاسیک با محدودیت‌های شناخته‌شده، بلکه ابزاری برای کشف و بازتعریف صداست. او با افزودن اشیای مختلف به ساز، بهره‌گیری از بخش‌های متفاوت آن (مانند دهانه ساز یا سر کلارینت)، و استفاده از effects و pedals، به دنیای صوتی کاملاً تازه‌ای دست می‌یابد. در آثار او، خبری از صدای “مرسوم” کلارینت نیست؛ بلکه چیزی که شنیده می‌شود، نتیجه کاوشی عمیق در بافت، بافتار، سکوت و انرژی است.

بداهه‌نوازی و گفت‌وگوی موسیقایی

بداهه‌نوازی (improvisation) در مرکز رویکرد هنری مونا قرار دارد. او معتقد است که هر موقعیت موسیقایی، صدای خاص خود را می‌طلبد و هنرمند باید با دقت و شهود، آن صدا را بیابد. این نگاه، سبب شده که همکاری‌های هنری برای او اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. ریاحی با هنرمندان متعددی همچون گلفام خیام، ماهان میرعرب و گلنار شهیار کار کرده و هر همکاری را فرصتی برای رشد و بازتعریف مسیر شخصی‌اش می‌داند.

یکی از موفق‌ترین پروژه‌های مشترک او، آلبوم «Narrante» با گلفام خیام است؛ اثری که توسط ECM Records منتشر شد و توجه جهانی را به خود جلب کرد. Manfred Eicher، تهیه‌کننده مطرح این لیبل، این آلبوم را چنان کامل و گوش‌نواز یافت که نیازی به هیچ‌گونه ویرایش یا Cosmetic surgery در آن ندید. انتشار این آلبوم، گامی بلند در حضور بین‌المللی مونا مطبوع ریاحی بود.

تجربه‌های اکسپریمنتال و رشد در مواجهه با ریسک

حضور در پروژه‌های پیشرو مانند اجرای ۶ ساعته با آنتونی براکستون (Anthony Braxton) در برلین، که با ۶۰ نوازنده بداهه‌نواز برگزار شد، تجربه‌ای تعیین‌کننده در کارنامه اوست. برای مونا، موسیقی نه‌ فقط صدا، بلکه تجربه‌ای زیسته و وجودی است. او می‌گوید: «در چنین فضاهایی یاد می‌گیری از اشتباه نترسی. اشتباه بخشی از سفر توست.»

همین نگاه در پروژه شخصی او یعنی kry/ نیز حضور دارد؛ اجرایی پرانرژی، فیزیکی، و گاه خشن که بیشتر شبیه فریاد زدن است تا اجرای کلاسیک. این پروژه‌ها فرصتی برای رهایی از کلیشه‌های زیبایی‌شناسی و تجربه‌گرایی بی‌پروا هستند.

هنرمندی در حال حرکت

مسیر هنری مونا مطبوع ریاحی، ثابت نیست. او دائماً در حال حرکت، جستجو، و تعریف دوباره خود است. از ترکیب سنت و نوگرایی، از تلفیق صدای کلارینت با live electronics، از مرز نازک بین سکوت و صدا، چیزی خلق می‌کند که بیشتر از آنکه توضیح‌پذیر باشد، باید آن را شنید و حس کرد.

لینک ها و منابع