ارد انزابیپور یکی از چهرههای متمایز و نوآور در موسیقی ایران است؛ پیانیست جاز، آهنگساز، و مهندس صدایی که مسیر حرفهایاش از ساخت میکسرهای دستساز آغاز شد و به خلق آلبومهای مستقل و منحصربهفرد در ژانرهای jazz، fusion و موسیقی ارکسترال رسید. او با ترکیب مهارتهای فنی و بینش هنری، جایگاه خاصی میان موزیسینها و صدابرداران ایرانی به دست آورده است.
از کودکی در گیلان تا ساخت تجهیزات صدابرداری
انزابیپور در یک خانواده هنرمند اهل گیلان بزرگ شد. پدرش نقاش بود، عمویش شاعر و خوشنویس، و سایر اعضای خانواده نیز در شعر و گرافیک فعال بودند. اما ارد، نخستین کسی بود که مسیر موسیقی را در این خانواده آغاز کرد. از همان کودکی با آثار کلاسیک مانند سمفونیهای بتهوون و اپرای «کارمن» (Carmen) خو گرفت و در نوجوانی تصمیم گرفت از شنونده صرف بودن فراتر برود.
او در نوجوانی نزد فرهاد پوررضا، خواننده سرشناس فولکلور گیلان، تعلیم دید. یکی از مهمترین آموزههای پوررضا به او این بود که: «شما صرفاً مجری موسیقی نیستید، بلکه مفسر آن هستید.» این جمله برای همیشه دیدگاه او را نسبت به موسیقی شکل داد.
در کنار علاقه به موسیقی، ارد به کارهای فنی نیز عشق میورزید. از ۱۴ سالگی با جوشکاری و ابزار کار آشنا شد و بعدتر در دانشگاه تهران در رشته مهندسی الکترونیک تحصیل کرد. پایاننامهاش را نیز به ساخت یک Spectrum Analyzer اختصاص داد که عملاً پلی بود میان دانش آکادمیک و علاقهاش به صدا.
گروه سامر، اولین ضبطها و صدابرداری دستساز
در دوران دانشجویی، گروهی با نام Summer در رشت شکل داد که تمرکز اصلیاش بر ضبط سالانه بود. اما چون تجهیزات حرفهای در دسترس نبود، آنها تصمیم گرفتند خودشان ابزار لازم را بسازند. از Audio Mixer گرفته تا افکتهای Delay، Flanger و Phase Shifter، همه با دست ساخته شدند؛ حتی مترونوم و تیونر گیتار.
ضبطها روی نوارهای Type IV انجام میشد که قابل پاک کردن نبودند. بنابراین هر اجرا باید بینقص و بدون امکان ویرایش ثبت میشد. با استفاده از دو ضبط کننده، تکنیکی ابتدایی برای MultiTracking ایجاد کردند که انضباطی جدی به کارشان میبخشید. در این دوران، انزابیپور به طور جدی وارد حوزه آکوستیک نیز شد.
جذب به جَز و انتشار آلبوم “ناگفته”
با گذشت زمان، انزابیپور بیش از پیش جذب دنیای jazz شد؛ ژانری که برای او همان جدیت و پیچیدگی موسیقی کلاسیک را در دل خود داشت، اما در عین حال فضای آزاد برای Improvisation و خلق شخصی را نیز فراهم میکرد. برخلاف بسیاری، او خود را هیچگاه یک “راکر” نمیدانست و از ابتدا جز را اصلیترین مسیر موسیقایی خود میدید.
در سال ۱۳۸۵، پس از سالها فعالیت به عنوان صدابردار حرفهای، نخستین آلبوم خود با عنوان «ناگفته» را منتشر کرد؛ مجموعهای در سبک Jazz Rock یا Fusion که یکی از معدود نمونههای جز ایرانی آن دوران بود. نوازندگانی چون ایمان جعفریپویان (ساکسفون) و آرش سبحانی (گیتار) در این آلبوم حضور داشتند.
بازنگری هنری و عبور از صدابرداری صرف
پس از «ناگفته»، انزابیپور دورهای چند ساله را به مطالعه عمیق در زمینه موسیقی، سبکشناسی، فلسفه هنر و هارمونی اختصاص داد و از آهنگسازی فاصله گرفت. او در این دوره، تفاوت مهمی را میان Sound Engineering (به معنای طراحی و تولید هنری صدا) و اپراتوری صدابرداری قائل شد.
از آن زمان، انزابیپور پروژههای خود را بر اساس ارزش هنری و چشمانداز آرتیستیک آنها انتخاب کرد و از صدابرداری به عنوان ابزاری برای رسیدن به ایدههای موسیقایی خود بهره گرفت. تجربه همکاری با ارکسترها و پروژههای متعدد، مهارتهای او را در نقش producer تقویت کرد.
نگاهی به جز ایرانی: ظرافت در عمق
انزابیپور در تحلیل خود از Iranian Jazz تأکید میکند که این سبک نه از طریق اضافه کردن آشکار ملودیهای محلی، بلکه از طریق درونیسازی ظرافتهای موسیقی ایرانی، مانند تأکید بر خط ملودی، شکل میگیرد. او به دنبال خلق یک زبان اوریجینال است که در آن عناصر ایرانی بهصورت پنهان و در دل ساختار جاز حضور دارند، نه بهعنوان زینتهای سطحی.
آلبومهای جدید: فرگشت، انگاشت و پروژههای پیشرو
در سالهای اخیر، او با دو آلبوم جدید به صحنه موسیقی بازگشته است:
- «فرگشت» (Fargash / Evolution): تمرکز بر وکال جز با صدای خوانندگان زن و نگاه متفاوت به نقش صدا در موسیقی.
- «انگاشت» (Engasht / Perception): ادامه مسیر فیوژن با دغدغههای فلسفی و تجربی در انتخاب شعر و ساختار.
دو پروژه دیگر نیز در دست تولید دارد:
- یک آلبوم وکال با صدای خوانندهای زن که بهطور کامل ضبط شده است.
- یک آلبوم کلاسیک ارکسترال که هر قطعهاش برای یک ساز خاص نوشته شده و همچنان در حال تکمیل است.
دیدگاه مستقل و رویکرد بلندمدت
انزابیپور از فعالیت در “کلونیهای موسیقی ایران” فاصله گرفته است؛ نه از روی انزوا، بلکه برای حفظ استقلال در دیدگاه و تمرکز بر آثار بلندمدت. او بیش از اجراهای زنده، به خلق آثاری فکر میکند که از دل استودیو و در فرایندی کامل شکل گرفته باشند. به همین دلیل، بسیاری از آثارش با بستهبندی حرفهای و تولید نهایی دقیق، بدون تبلیغات پر زرق و برق اما با صدایی ماندگار منتشر شدهاند.