فرشید اعرابی، یکی از پیشگامان موسیقی متال فارسی، هنرمندی است که با چهار آلبوم مستقل و سال‌ها فعالیت پرشور، راهی دشوار را برای این سبک در ایران هموار کرده است. او علاوه بر نوازندگی و خوانندگی در گروه‌های متال، در ساخت موسیقی فیلم و تئاتر نیز تجربه‌های متنوعی دارد. پروفایل هنری اعرابی نشان‌دهنده تعهد او به ژانری است که در فضای رسمی کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
خلاصه پادکستی مقاله
ایجاد شده توسط هوش مصنوعی (ممکن است تلفظ برخی از کلمات و نام افراد اشتباه باشد)
سال‌های آغازین و تأثیرات موسیقایی
علاقه فرشید اعرابی به موسیقی از حدود پنج تا شش سالگی و تحت تأثیر خواهر بزرگ‌ترش شکل گرفت. در کودکی او بیشتر به موسیقی غیر فارسی گوش می‌داد: آثار Bee Gees، Supertramp و Tom Jones. در دوران دبیرستان اما، به طور جدی جذب راک شد و آثاری از Deep Purple، Black Sabbath، Pink Floyd و Ted Nugent را دنبال کرد. گرچه پدرش نوازنده تار بود، او هیچ‌گاه مایل به نواختن تار نشد. حضور پسرخاله‌اش، کامبیز رهبر—گیتاریستی که با ویگن و استودیوهای بزرگ آمریکا همکاری داشت—تأثیر عمیقی بر او گذاشت و واضح بود که مسیر او به سمت گیتار خواهد بود.
در سال ۱۳۶۷ (۱۹۸۸)، پس از موشک‌باران تهران، اعرابی با دوستش سِراج آشنا شد و آغاز به یادگیری گیتار کلاسیک کرد. اولین گیتار کلاسیک خود را از کوروش یغمایی (از اقوام دور) هدیه گرفت و یک سال بعد، در ۱۳۶۸ (۱۹۸۹)، نزد استاد کوروش موحد به فراگیری گیتار الکتریک پرداخت و نقطه عطف مسیر حرفه‌ای او رقم خورد.
ورود به عرصه موسیقی و دوران پاپ
قبل از فعالیت رسمی، اعرابی با گیتار کلاسیک قطعات خوانندگان مطرحی مانند حبیب، داریوش، ابی و فرهاد را در جمع‌های دوستانه اجرا می‌کرد. اما فعالیت رسمی او از سال ۱۳۷۴ (۱۹۹۵) و با همکاری با بیژن خاوری در ژانر پاپ آغاز شد. در همان دوره، با مصطفی رستمی (درامز) و بابک پورشریف (بیس) گروه سه‌نفره‌ای تشکیل دادند و رپرتوار آثار Pink Floyd و Grim Reaper را اجرا می‌کردند. با وجود فعالیت در پاپ، اعرابی همیشه سعی می‌کرد المان‌های راک را در تنظیم و اجرا وارد کند: کنسرت‌ها را با ریف‌های راک آغاز می‌کرد و گاهی قطعات پاپ را در سبک راک تنظیم می‌نمود. در همین دوره، او موسیقی فیلم «بادام های تلخ» را به صورت ارکسترال ساخت.
«پنهان»: تولد متال فارسی مجاز
یکی از مهم‌ترین نقاط کارنامه اعرابی، انتشار «پنهان»—اولین آلبوم هوی متال فارسی مجاز—است. تولید این آلبوم از سال ۱۳۷۵ (۱۹۹۶) آغاز شد و پس از هفت سال تلاش، در اسفند ۱۳۸۲ (۲۰۰۳) مجوز انتشار یافت.
- موانع و مبارزات: فرشید شخصاً برای گرفتن مجوز پیگیر بود و تقریباً شش ماه درگیر تأیید اشعار اعتراضی و سیاهی مانند «قلندران رهگذر از این زمانه» و «من از غروب خستم» شد.
- پذیرش و انتشار: با حمایت شرکت «پیغام سحر» و حسن تبریزیان، «پنهان» بالاخره مجوز گرفت. روی جلد آلبوم برای اولین بار عبارت «هوی متال» درج شد تا سبک آن مشخص شود و ستاره هشت‌پر به‌عنوان نشان اختصاصی به کار رفت. اعرابی برای تأمین هزینه‌های ضبط، ماشین خود را فروخت و تمام سازها—از جمله درام‌ها (با سمپل‌های Cakewalk و Sonar)، بیس، گیتار و وکال—را خودش ضبط کرد.
- تاثیر در فرایند مجوزدهی: انتشار «پنهان» باعث شد سیستم مجوزدهی وزارت ارشاد تغییر کند و راه را برای پذیرش رسمی متال در ایران بگشاید.
آلبوم‌های بعدی و چالش‌های اجرا
پس از «پنهان»، فرشید سه آلبوم دیگر منتشر کرد:
- «سکوت راوی» (۱۳۸۷/۲۰۰۸): این آلبوم در مقایسه با «پنهان» با چالش‌های کمتری برای مجوز و انتشار مواجه شد.
- «به رنگ شب» (۱۳۹۱/۲۰۱۲): او این آلبوم را از نظر کیفیت صدابرداری و تولید بهترین اثر خود می‌داند.
- «مرگ خاموش» (۱۳۹۶/۲۰۱۷): آخرین آلبوم منتشر شده او تا امروز است.
اولین کنسرت رسمی فرشید در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) در اریکه ایرانیان با استقبال چشمگیر مخاطبان و حتی توجه رسانه‌های بین‌المللی روبه‌رو شد. اما مسیر همیشه هموار نماند. در سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱) اولین کنسرت متال برج میلاد با حاشیه‌هایی همراه شد: به دلیل لباس و مدل موی حاضران و اتهام «لیدر شیطان‌پرستان» (?WTF)، محدودیت‌هایی ایجاد شد و اعرابی به مدت پنج سال ممنوع‌الفعالیت گردید. او این ممنوعیت را ناشی از «زیرآب‌زنی رقبا» و گزارش‌هایی به کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌داند. ممنوعیت تا سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) ادامه یافت.
«انجمن راک»: تلاشی برای ساماندهی
در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳)، با هدف ساماندهی و حمایت از موزیسین‌های راک، اعرابی پیشنهاد تاسیس «انجمن راک» را مطرح کرد. در این انجمن هنرمندانی مانند فرشاد رمضانی، کیوان کیارس، فرزاد گلپایگانی و آرش مقدم حضور داشتند. هدف این انجمن ایجاد یک نهاد قانونی (NGO) برای حمایت از هنرمندان راک و حتی فراهم کردن بیمه برای آن‌ها بود. آن‌ها اساسنامه نوشتند و با کامبیز روشن‌روان (رئیس وقت شورای موسیقی) جلساتی داشتند. اما با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، فعالیت انجمن متوقف شد.
سبک موسیقایی و مضامین اشعار
فرشید اعرابی در طول سال‌ها، سبک‌های مختلف را تجربه کرده است:
- تلفیق پاپ و راک: در دوران پاپ، او سعی می‌کرد المان‌های راک را در تنظیمات و اجراهای خود وارد کند.
- موسیقی فیلم ارکسترال: در آثاری مانند «بادام های تلخ» نمونه برجسته‌ای از کار ارکسترال اوست.
- هوی متال فارسی با مضامین عرفانی و اجتماعی: در «پنهان» از اشعار مولانا با لحنی سیاه و معترض استفاده کرد و مولانا را یک شخصیت «متال» توصیف نمود.
- گرایش‌های جدید: در آلبوم اخیرش، او به دنبال ترکیب هارمونی‌های دهه ۵۰ با تنظیمات ارکسترال آکوستیک و ریف‌های مدرن متال است. اشعار این مجموعه بیشتر به مضامین اجتماعی و انتقادی می‌پردازند. اعرابی بر این باور است که شعر فارسی قابلیت بالایی برای موسیقی متال دارد و نباید الزاماً به انگلیسی خواندن محدود شد.
فاصله از موسیقی و بازگشت دوباره
پس از انتشار «مرگ خاموش» و بروز مشکلاتی در گروهش—مانند مهاجرت هادی به آمریکا و عدم تمایل نیما به همکاری—اعرابی مدتی از فعالیت موسیقی فاصله گرفت. در این دوران، او به جمع‌آوری اشیاء قدیمی و عتیقه‌جات پرداخت: انگشترهای عقیق و کهربا، پارچه‌های قدیمی (مانند روسری‌های پادشاهی دوران پهلوی) و وسایل نوستالژیک دوران کودکی‌اش. او این فعالیت را به عنوان «نجات‌بخش» خود در آن دوره دشوار توصیف می‌کند.
اما در آبان ماه سال 1402، شور و شوق بازگشت به موسیقی در او شعله‌ور شد. او اکنون در حال کار بر روی یک آلبوم جدید است که شامل ۹ تا ۱۰ ترک با تنظیم ارکسترال و صدای «چرک سیاه جنوب شهری» خواهد بود. به گفته خودش، این آلبوم با حس درونی و یونیکِ او ساخته می‌شود و از نتیجه اولیه بسیار راضی است.
فرشید اعرابی همیشه بر استقلال هنری خود تأکید داشته و پیشنهاد ساخت آلبوم سفارشی با بودجه‌های کلان و حضور در برنامه‌های تلویزیونی را رد کرده است. او معتقد است که فضای موسیقی راک و متال در ایران و جهان دیگر رونق گذشته را ندارد و با چالش‌هایی مانند رقابت ناسالم، حسادت به پیشرفت دیگران و بی‌ثباتی مواجه است. با این وجود، او با امید به آینده، همچنان در مسیر هنری خود گام برمی‌دارد.
