هاسمیک کاراپتیان، خواننده‌ی ایرانی-ارمنی و مربی برجسته‌ی آواز، یکی از تأثیرگذارترین چهره‌ها در حوزه‌ی آموزش وکال در ایران طی دو دهه‌ی گذشته است. او با رویکردی عمیق و علمی به تربیت خوانندگان در سبک‌های مختلف پرداخته و پایه‌گذار مسیرهای حرفه‌ای بسیاری از خوانندگان ایرانی در سطح بین‌المللی بوده است.
با وجود دیدگاهی که وضعیت آواز در ایران را نابسامان می‌بیند، کاراپتیان نظر متفاوتی دارد. او معتقد است نسل جوان ایرانی در زمینه‌ی خوانندگی پتانسیل بالایی دارد و نمونه‌ی آن را در شمار زیاد هنرجویانی می‌داند که موفق به دریافت پذیرش و بورسیه‌های معتبری مانند President Scholarship در دانشگاه‌هایی چون Berklee College of Music، دانشگاه‌های مونیخ، برلین و مدارس Musical Theatre در اروپا شده‌اند.
آغاز مسیر موسیقایی از دوران کودکی در ارمنستان
فعالیت حرفه‌ای هاسمیک کاراپتیان از سن شش سالگی در ارمنستان آغاز شد. او در مدرسه‌ای آکادمیک با تمرکز بر آواز، رقص، هنرهای نمایشی، نوازندگی و سلفژ آموزش دید. علاقه‌اش به تدریس از همان دوران کودکی شکل گرفت. پس از اتمام مدرسه، مسیر آموزشی خود را در کالج و سپس کنسرواتوار ادامه داد و در نهایت برای تحصیلات تکمیلی به فرانسه رفت. کاراپتیان در خانواده‌ای هنری پرورش یافت؛ مادرش خواننده‌ی اپرا و دایی‌اش رهبر گروه کُر بود.
ورود به ایران و اجرای تاریخی در تالار وحدت
هاسمیک کاراپتیان در ۲۲ سالگی، پس از پایان تحصیلات آکادمیک به ایران آمد. نخستین اجرای او در ایران، در تالار وحدت به‌عنوان خواننده‌ی سولو و در نقش تهمینه در اپرای «رستم و سهراب» با رهبری لوریس چکناواریان انجام شد. این اجرا، یکی از نخستین صداهای زنانه‌ای بود که پس از انقلاب روی صحنه‌ی رسمی شنیده می‌شد. واکنش بی‌نظیر تماشاگران و تشویق ایستاده‌ی ده دقیقه‌ای سالن وحدت، نقطه‌ی عطفی در کارنامه‌ی او بود.
دغدغه‌ی آموزش صحیح و تربیت معلم آواز
با ورود به ایران، کاراپتیان متوجه خلأ بزرگ در آموزش اصولی آواز شد. در آن زمان تنها چند معلم آواز کلاسیک در کشور فعال بودند و بسیاری از هنرجویان حتی با مفاهیم ابتدایی مانند «رپرتوار» یا آداب صحنه آشنا نبودند. او از حدود هشت سال پیش، تمرکز خود را بر تربیت مربیان حرفه‌ای در قالب کلاس‌های pedagogy گذاشت و از میان شاگردان وفادار و مستعدش، نسل جدیدی از معلمان آواز را پرورش داد که اکنون در تهران و دیگر شهرها مشغول به فعالیت هستند.
رویکرد آموزشی: آواز به‌مثابه ساز، بدن، و روان
از دید هاسمیک کاراپتیان، صدای انسان یک ساز پنهان است که نیاز به مراقبت، تمرین و آگاهی دارد. او تأکید می‌کند که صدا تحت‌تأثیر فاکتورهایی چون وضعیت بدنی، روحیه، هورمون‌ها و سن قرار دارد و بدون تکنیک درست، آسیب‌پذیر است. او به‌وضوح اعلام می‌کند که vocal coaching در تمام سطوح ضروری است و نباید صرفاً به خواندن بدون راهنما بسنده کرد.
او در کلاس‌هایش فقط روی تکنیک متمرکز نیست، بلکه به تربیت روح هنری، ارتباط با مخاطب، احترام به نوازنده و رعایت اصول صحنه نیز اهمیت می‌دهد. ورود به کلاس‌هایش نیازمند مصاحبه و آزمون است؛ چرا که اعتقاد دارد هر فردی برای آموزش در این مسیر آماده نیست.
نقد فضای موسیقی و چالش‌های آموزش سطحی
هاسمیک کاراپتیان بیشترین تمرکز خود را بر موسیقی کلاسیک گذاشته و گرایشات رایج به برخی ژانرهای پاپ و راک را عمدتاً سطحی می‌داند. او صراحتاً می‌گوید که صدای «تودماغی» رایج در برخی موسیقی‌های پاپ برایش آزاردهنده است. در عین حال، به‌هیچ‌وجه قضاوت‌گر نیست و بارها تأکید کرده که این نظرات ناشی از سلیقه‌ی شخصی و عدم ارتباط با برخی سبک‌هاست، نه انکار ارزش‌های آن‌ها.
او خوانندگان قدیمی همچون هایده و گوگوش را تحسین می‌کند و اعتقاد دارد هایده می‌توانست در صورت ادامه‌ی مسیر آموزش، به یکی از بزرگ‌ترین خوانندگان کلاسیک جهان تبدیل شود. به عقیده‌ی کاراپتیان، آنچه در بازار موسیقی امروز ایران پرفروش است، الزاماً کیفیت هنری یا استانداردهای تکنیکی ندارد؛ بلکه بیشتر نتیجه‌ی تبلیغات، سرمایه‌گذاری و موج‌سازی رسانه‌ای است.
تدریس به‌جای اجرا؛ عشق واقعی کاراپتیان
اگرچه خود خواننده‌ای توانمند است، اما هاسمیک کاراپتیان تدریس را بیشتر از خوانندگی دوست دارد. او اجرای شاگردانش را مهم‌تر از حضور خودش روی صحنه می‌داند و بارها فرصت‌های مهم اجرا، از جمله اجرای سولو در Carmina Burana در تالار وحدت را به شاگردانش واگذار کرده است. او می‌گوید هیچ لذتی بالاتر از دیدن رشد شاگردانی که زمانی ناامید و سرخورده بودند، برایش وجود ندارد.
آموزش آزاد و ارتباط جهانی
با وجود تجربه و اعتبار فراوان، هاسمیک کاراپتیان هیچ‌گاه به‌دنبال تأسیس موسسه‌ی رسمی نبوده است. او ترجیح می‌دهد در قالب پروژه‌هایی مانند «اپرا استودیو» که با همکاری سحر انزلی برگزار می‌شود، به آموزش بپردازد. این پروژه‌ها، فضایی آزاد و چندجانبه برای آموزش آواز، بازیگری، رقص و کار صحنه فراهم کرده‌اند.
او خود نیز همواره در حال یادگیری‌ست و در workshopها و دوره‌های بین‌المللی با اساتید مطرح مانند دیوید جونز شرکت می‌کند. دانش خود را بلافاصله در اختیار تیم آموزشی‌اش قرار می‌دهد تا آموزش در ایران همگام با جهان پیش برود.
نگاهی به آینده
هاسمیک کاراپتیان با وجود تمام چالش‌ها، به آینده‌ی موسیقی در ایران خوش‌بین است. او به‌جای شکایت از وضعیت موجود، روی تغییر آن با تربیت نسل جدید معلم و خواننده تمرکز کرده است. پیام او روشن است:
اگر صدای درونی‌تان را جدی بگیرید، با تمرین، آگاهی و راهنمایی درست، می‌توانید آن را به ابزاری قدرتمند برای بیان تبدیل کنید.
لینک ها و منابع
